Kirlenmiş bir “registry”yi temizlemek için yazılım: RegClean 4.1a

http://support.microsoft.com/support/kb/articles/q147/7/69.asp

Yazılım kurulumlarında, yazılım veya donanım sorunları nedeniyle kurulum işleminin doğru gitmediği birçok durumla karşılaştığınıza eminim. Saklama ortamları ve güç kaynağındaki çeşitli sorunlar, kurulum işlemini sekteye uğratmanın yanında, aynı zamanda “registry”yi bozabilir. Zarar gören bir “registry” ise, makinanın zaman içinde çökmesine yol açabilir. Ne de olsa, donanım için anakart ne anlama geliyorsa, registry de yazılım ve işletim sistemi için aynı anlama gelir.

Böyle durumlarla karşılaşıldığında, sorunun çözümüne yardımcı olmak üzere Microsoft “RegClean” adlı ücretsiz bir yazılım çıkarmış bulunmakta. Bu araç, başarısız kalmış veya tamamlanmamış kurulumlardan kaynaklanabilecek sorunları gidermek üzere geliştirilmiştir.

Bir uygulama programının kurulumu sırasında, uygulama dosyaları bir dizine (directory) kopyalanır ve kurulumu yapan yazılım sistem registry’sini güncelleştirir. Bilindiği üzere registry, kurulmuş olan tüm yazılım ve donanımlar da dahil, tüm sistemin fiziksel yapılandırılmasını belirleyen “anahtarlar (keys)” içerir.

Bir uygulama manuel olarak, denetim masasındaki (control panel) program ekle/kaldır (Add/remove programs) olanağı ile veya birçok ticari program ile beraber sağlanan “kurulumu kaldır (uninstall)” applet’i yardımıyla makinadan kaldırılabilir. Normal olarak bu ters işlemden sonra programın sistemden tümüyle kaldırılmış olması umulur. Fakat bu her zaman geçerli değildir. Registry’ye bakılsa, belki kaldırılmış programa işaret eden anahtarlara rastlanabilir. Eğer, kurulum ve ters kurulum işlemleri sırasında geride kalmış olan ve çöplüğü andıran anahtarlar mevcutsa ve bunların sayısı fazlaysa, ileride sistemde hatalar oluşması olasılığı artar; veya, sistemin çalışma performansında düşmeler olabilir. Registry’deki bu anahtarlar, artık sistemde bulunmayan birtakım değer ve dosyaları refere eder. Eğer birisi sistemde bulunmayan bu programları koşturmaya kalkarsa, makinanın kilitlenmesi, donup kalması yüksek bir ihtimaldir.

Eğer registry’ye müdahale edebilecek düzeydeyseniz, komut satırından “Regedit” komutunu çalıştırarak manuel olarak registry’yi temizleyebilirsiniz. (Start--? Run--? Regedit). Registry’de kalmış olan anahtarları (key) temizleyebilmek için yapılması gereken şey, ilgili anahtarı bulup, seçmek, silmek (delete işlemi) ve son olarak da silmeyi onaylamaktır (confirm işlemi). Böyle durumlarda, herhangi bir terslik olduğunda eski duruma dönebilmek için, işleme başlamadan önce registry’nin yedeklenmesi önerilmektedir.

Microsoft’un geliştirdiği RegClean aracı, el ile yürütülen işlemleri otomatik olarak yapan bir yazılımdır. RegClean sistemin registry’sini araştırmakta ve kullanılmayan anahtarları kaldırmakta ve hatalı değerleri düzeltmeye çalışmaktadır. RegClean’in arayüzü, en tecrübesiz kişilerin bile kullanabilmesine olanak sağlayan basitliktedir. RegClean (versiyon 4) orijinal olarak MS Visual Basic ile birlikte sağlanmaktaydı. Fakat bu yazılım Win NT ile uyumsuzdu. Microsoft çıkarmış olduğu RegClean’in 4.1a versiyonu ile, uyumsuzluğu gidermiştir.

RegClean’i çalıştırabilmek için, ilgili makinaya kopyalanır ve “regclean.exe” çift tıklanır. Bundan sonra uygulama herhangi bir karışmaya gerek kalmadan, registry’yi incelemeye başlar. İnceleme bittiğinde, “Fix Errors” etiketli bir butonun bulunduğu bir diyalog penceresi ortaya çıkar. Bu buton tıklanır ve sonra RegClean diyalog penceresini kapatmak üzere “Exit” tıklanır.

Kullanıcının sonradan ortaya çıkabilecek hataları düzeltebilmesine olanak tanımak üzere, RegClean, regclean.exe’nin bulunduğu dizinde bir “Undo (geriye dönüş)” dosyası yaratır. Bu dosyanın ismi şöyle bir şey olacaktır:

UNDO bilgisayarismi yyyyaaaagggghhmmss.REG

Burada, y: yıl, a: ay, g:gün, h:saat, m: dakika, s: saniye’yi göstermektedir. Bu dosya basit bir metin editörü ile gözlenebilir (Notepad gibi). Dosyada, registry’den kaldırılmış veya değiştirilmiş olan tüm anahtarlar bulunur.

Eğer “Undo” dosyasına çift tıklanırsa, bir diyalog penceresi ortaya çıkar ve size, dosyadaki bilgilerin tekrar registry’ye geriye yüklenmesinin istenip istenmediğini sorar. Eğer, “Yes (evet)” seçeneği seçilirse, anaahtarların eski değerleri, registry’ye tekrar eklenir. Bu şekilde, başlangıçtaki duruma dönülmüş olur. (bu işlem, Undo dosyası üzerinde sağ tıklanıp, menüden “Merge” seçeneği seçilerek de gerçeklenebilir).

Eğer sadece bazı anahtarlar geriye yüklenilmek istenirse, “Undo” dosyası açılarak metin editörü ile, ilgili yerler bırakılarak diğerleri silinir ve dosya bu haliyle saklanır. Daha sonra düzeltilmiş Undo dosyası ile registry “Merge” edilir.

RegClean, her derde deva bir yazılım olarak düşünülmemelidir. RegClean, normal bir durumdaki Windows Registry’yi düzeltmek için tasarımlanmıştır. Bozulmuş bir registry’yi düzeltme gibi bir özelliği yoktur. Eğer registry bozulmaya uğramış ise, RegClean’’in onu düzeltmesi mümkün olmayabilir.